काठमाडौं – प्रविधि क्षेत्रको दिग्गज कम्पनी एप्पलले सन् २०२५ अप्रिल ८ मा विश्वको सबैभन्दा मूल्यवान कम्पनीको हैसियत गुमाएको छ। अमेरिका–चीन व्यापार युद्धको नयाँ चरणले एप्पलको बजार मूल्यमा ठूलो धक्का पुर्‍याएपछि माइक्रोसफ्टले यो स्थान ओगट्न सफल भएको हो।

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले अप्रिल ९ मा चिनियाँ आयातमा ३४ प्रतिशत ट्यारिफको घोषणा गरेपछि चीनले पनि सोही अनुपातमा प्रतिकार ट्यारिफ लगाएको थियो। त्यसको प्रत्यक्ष प्रभाव स्वरूप एप्पलको स्टक मूल्य अप्रिल ४ देखि ८ सम्मको चार दिनमा २३ प्रतिशतले घटेको हो। सो गिरावटले कम्पनीको बजार मूल्य ७७५ अर्ब डलरले घटाएर २.५९ ट्रिलियन डलरमा झारेको छ।

एप्पलको करिब ८५ देखि ९० प्रतिशत उत्पादन—जसमा आईफोन पनि पर्छ—चीनमै हुने भएकाले ट्यारिफको असर सो कम्पनीमा प्रत्यक्ष देखिएको हो। विश्लेषकहरूका अनुसार, यो ट्यारिफले या त एप्पलको नाफा मार्जिन (४७ प्रतिशत) घटाउनेछ वा मूल्यवृद्धि (उदाहरणका लागि, आईफोन १६ प्रो म्याक्सको मूल्य ३५० डलरसम्म बढ्न सक्ने) गराउनेछ, जसले बिक्रीमा गिरावट ल्याउने सम्भावना छ।

त्यसैबीच, माइक्रोसफ्टको बजार मूल्य २.६४ ट्रिलियन डलरमा स्थिर रहेको छ। क्लाउड सेवा (Azure) र कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) मा आधारित माइक्रोसफ्टको व्यवसाय ट्यारिफको प्रत्यक्ष असरबाट जोगिएको हुँदा लगानीकर्ताको विश्वास कायम रहेको विश्लेषण गरिएको छ।

सन् २०२५ को पहिलो त्रैमासमा चीनमा एप्पलको बिक्री ११ प्रतिशतले घटेको छ भने आपूर्ति श्रृंखलासम्बन्धी जोखिमका कारण पनि लगानीकर्ताहरूमा अन्योल देखिएको हो। अप्रिल ३ मा Nasdaq ६ प्रतिशतले घट्दा एप्पलको स्टक ९ प्रतिशतले झरेको थियो, जुन सन् २०२० को मार्च यताकै सबैभन्दा ठूलो गिरावट हो।

यद्यपि अप्रिल ९ मा एप्पलको स्टकमा १५ प्रतिशतको उकालो आएको छ, जसअनुसार कम्पनीले ३३० अर्ब डलर पुनः प्राप्त गर्दै माइक्रोसफ्टलाई पछाडि पारेको छ। यो सन् १९९८ यताकै सबैभन्दा ठूलो एकदिनको वृद्धिको रूपमा दर्ज भएको छ।

विश्लेषकहरूले यो उतारचढावलाई बजारको अस्थिरता र ट्यारिफ सम्बन्धी डरको परिणाम मानेका छन्। एप्पलको चीनमाथिको निर्भरता र माइक्रोसफ्टको AI–केन्द्रित रणनीतिले छोटो अवधिमा मूल्यवान कम्पनीको शीर्ष स्थानमा फेरबदल ल्याएको विश्लेषण गरिएको छ। यद्यपि, एप्पलको तत्कालीन पुनरागमनले उसको लचिलोपन देखाए पनि यो स्थिति दीर्घकालीन हुने वा नहुने भन्ने विषय भविष्यले मात्र बताउनेछ।