काठमाडौंं–ग्रामिण क्षेत्रमा गरिबी न्युनीकरण, वित्तीय पहुँच विस्तार, महिला शसक्तिकरण लगायतको उद्देश्यले ३० वर्षको छोटो समयमा नेपालभर फैलिएको लघुवित्त क्षेत्र केही समयदेखि चरम समस्यामा पुगेको छ । नाफा केन्द्रीत भएर महिला तथा गरिबलाई ऋणको पासोमा पारेको आरोप लघुवित्त क्षेत्रलाई लाग्दै आएको छ । लघुवित्त खारेजीका लागि आन्दोलनसमेत हुँदै आएको छ । तर, धेरै उद्यमीहरुले लघुवित्त संस्थाबाट ऋण लिएर व्यवसाय सञ्चालन गर्दा अत्यन्तै सहज भएको बताउँछन ।

भिडियो

उनीहरुले लघुवित्त संस्थाबाट ऋण लिएर जीवनस्तर पनि सुधारेका छन् । ग्रामीण भेगका कतिपय महिलाहरु लघुवित्त संस्थालाई माइती पनि सम्झिन्छन् । लघुवित्तलाई विश्वास पनि धेरै गर्छन् । लघुवित्त संस्थाले नराम्रा मात्रै काम गरेका छैनन् । ग्रामीण भेगका मानिसलाई बोल्न सक्ने, लेख्न सक्ने र पैसाको कारोबार गर्न सक्ने सम्म बनाएको उदाहरण पनि छन् ।

‘दुःखको साथि हो लघुवित्त’

मेरो नाम हल्कामाया तामाङ्ग हो । मैले व्यवसाय सुरु गरेको ४ वर्ष भयो । मैले सुरुमा गोलभेँडा फर्म सञ्चालन गरेको थिएँ । पछि फेरि भैसि फर्म पनि शुरु गरेँ । सुरुमा मै २ वटा भैंँसी ल्याएँ । अहिले ९ वटा भैँसी, गाई ६ वटा छन । म बिहन ३ बजे उठ्छु । गोबर सोसेर, दुध दुँदा ८ बज्छ । अनि नानीहरुलाई स्कुल पठाउँने त्यसपछि २ बजेसम्म काम नै हुन्छ । २ बजेपछि फेरि फर्ममा दानापानी र ७ बजेसम्म फर्ममै बित्छ । मैले चिनेको एकजनाले भनेर लघुवित्तमा आएँ । यसमा बस्यो भने लोन पाउँछ भनेर बसे । सुरुमा मैले २ लाख ऋणबाट कारोबार गरे । मलाई लघुवित्त ठिक लाग्छ । दुःखको बेलाको साथि होनि त लघुवित्त त । हामीले ऋण एकैपटक तिर्नु परेन किस्ता किस्ता तिरे भयो । त्यसैले सजिलो छ । मलाई लघुवित्तको चित्त नबुझेको कुरा भनेको मैले माग गरेजति पैसा पाइन । अब लघुवित्तले धेरै ऋण दियो भने व्यवसाय बढाउ भन्ने सोँच छ । म अन्त कुनै पनि संस्थामा छैन । एउटा संस्थामा मात्रै कारोबार गर्ने हो सबैतिर बसेर त लोन तिर्न सकिँदैन नि । अहिले नि मेरो १८ वटा गोलभेँडा फर्म छ । उता पनि गर्ने यता पनि गर्ने दुवैतिर ।

‘कम्प्युटर सिक्न काठमाडौं आएको’

मेरो नाम मिठ्ठु बुढा हो । मैले व्यवसाय सुरु गरेको ३ वर्ष भयो । मेरो घर कालिकोट हो । म कालिकोटबाट काठमाडौं आएको ४० वर्ष भयो । म पहिले पढ्ने भनेर काठमाडौं आएको तर पढ्दा पढ्दै यतातिर लागेँ । १२ कक्षासम्म गाउँमा पढेको हो । यहाँ आएर कम्प्युटर सिक्छु भनेको सफल भएन । अहिले एक महिनामा डेढ लाखसम्म आम्दानी हुन्छ । तरकारीबाट मूल्य पायो भने २/३ लाख पनि आउँछ । लघुवित्तले लगानी गरिदिन्छ । लगानी गरेपछि आफुले काम गर्न सक्नुपर्छ आम्दानी हुन्छ । पहिले व्यवसाय ५० हजारबाट शुरु गरेको अहिले यतिका भइरहेको छ । बैंकबाट ऋण लिन धितो चाहिन्छ तर लघुवित्तमा धितो चाहिएन त्यसैले लघुवित्तमा गएको । अब गाई थप्ने योजनामा छु । अहिले एउटा गाई मात्रै दुहुनु हुँदा त्यति बचत छैन । म यो व्यवसाय गरेर सन्तुष्टि छु । बच्चा पढाउन र आफुलाई खान पुगिरहेको छ । कालिकोटमा पनि भैँसी पलान गर्थे । अहिले नि त्यही गर्दैछु ।
‘लघुवित्तको सामुहिक ऋण दिने नीति निकै राम्रो’

मेरो नाम सकुन्तला पुरी हो । म लघुवित्त क्षेत्रमा जोडिएको २ वर्ष पुरा भयो । मलाई लघुवित्तको सामुहिक जमानीमा ऋण दिने व्यवस्था मन परेर लघुवित्तमा आएँ । बैंकतिर गयो भने त जग्गाको धितो राख्नुपर्छ । मेरो पहिलेदेखि नै कृषि फर्म थियो । फर्म बढाउन ऋण लिएर ठुलो बनाएँ । मेरो परिवारले मलाई अत्यन्तै सपोर्ट गर्दछन् । मेरो परिवामा सासु, ससुरा, श्रीमान र ३ जना छोराछोरी छन् । श्रीमानले फर्मबाट तरकारी लगेर बजारमा बिक्रि गर्नुहुन्छ । बढि भएको मात्रै कालिमाटि तरकारी बजारमा पठाउने हो । कालिमाटि नजिकै छ । बजारको दुःख खासै छैन । मैले व्यवसाय गरेको धेरै भयो, मान्छेहरु धेरै चिनेको छ आफैले पनि धेरै बेचिन्छ । तरकारी बेच्न चाहिँ गह्रो छैन । मलाई यो आईडिया यो ठाउँमा कुनैपनि टनेल नहुँदा मेरो एकजना जेठाजुले तरकारी खेती गर्नुहुन्थ्यो । म उहाँकोमा काम गर्थे तर मलाई आफ्नै फर्म भए भन्ने लाग्यो अनि मैले यो सुरु गरे । मैले सुरु गरेको ११ वर्ष भयो ।

‘छोराछोरीले घर छोडेपछि, के एक्लै बस्नु भनेर व्यवसाय शुरु गरे’

पहिले म कालिकोटमा नै बस्थे । यहाँ आएको ६/७ वर्ष भयो । आएदेखि नै गाई पाल्न शुरु गरे । सुरुमा एउटा लेराएँ । त्यसबाट थोरै थोरै पैसा जम्मा गर्दै अर्को–अर्को गर्दा गर्दै ११ वटा पुग्यो । अनि लघुवित्तबाट ऋण निकाल्दै थप्दै गर्यौं । शुरुमा म अर्कै लघुवित्तमा बसेँ । अहिले यता मात्रै छु । ऋण लिएर भैँसी फर्ममा लगानी गरेँ । दुधको माग बढ्दै गएपछि ऋण लिएर गाई/भैँसी थपेको हो । छोराछोरी यतै थिए । म एक्लै घर बसेर के गर्नु बरु यतै केही गरौंला भनेर आँए । यहाँ त के गर्नु र गाई पालेको छु अरु केही छैन । मेरो ३ जना छोरा र एक जना छोरी छन । बच्चाहरुले त बिहान बेलुका दुध पुर्याउन सहयोग गर्छन् त्यत्ति नै हो । हामी श्रीमान–श्रीमति मात्रै फर्ममा काम गर्ने त । आम्दानी ३/४ लाख हुन्छ । गाईवस्तुलाई नि खुवाउनुपर्यो । यस्तै छ ।